Yunanistan'da 2010-2012 yılları arasında yaşanan kemer sıkma karşıtı hareket, ülkenin ekonomik ve siyasi tarihinde önemli bir dönüm noktası oldu. 2008 küresel finansal krizi öncesinde de bütçe açıkları ve yüksek kamu borcu sorunlarıyla boğuşan Yunanistan, krizin etkisiyle daha da zor duruma düştü. Avrupa Birliği (AB), Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Avrupa Merkez Bankası'ndan oluşan Troyka'nın dayattığı sert kemer sıkma politikaları, geniş halk kesimlerinin yaşam standartlarını olumsuz etkileyerek büyük bir toplumsal öfkeye yol açtı.
Kemer Sıkma Politikalarına Karşı Halk Hareketi
Troyka'nın 2010'dan itibaren sunduğu "kurtarma" paketleri, maaş kesintileri, vergi artışları ve kamu hizmetlerinin özelleştirilmesi gibi ağır koşullar içeriyordu. Bu uygulamalar, halkın büyük tepkisini çekti ve kitlesel protestoların fitilini ateşledi. 2011'de kitleselleşen ve Sintagma Meydanı'yla özdeşleşen Aganaktismenoi (Öfkeli Vatandaşlar) hareketi, neoliberal düzene karşı doğrudan demokrasi talebini sokaklara taşıdı. İspanya'daki Indignados (Öfkeliler) hareketinden ilham alan Aganaktismenoi, meydan işgalleri, açık forumlar ve kitlesel sokak eylemleriyle neoliberal politikalara karşı kamusal bir direniş başlattı.
- Maaş kesintileri ve vergi artışları
- Kamu hizmetlerinin özelleştirilmesi
- Doğrudan demokrasi talebi
- Neoliberal politikalara karşı direniş
Dijital Direniş ve Yurttaş Gazeteciliği
Aganaktismenoi hareketi, yalnızca sokaklarda değil, dijital alanda da önemli bir direniş örneği sergiledi. 2011 yılında sosyal medya, protesto çağrılarının örgütlenmesinde ve meydanlardan anlık bilgi aktarımında kritik bir rol oynadı. #GreekProtests, #Syntagma gibi etiketler aracılığıyla direnişin görünürlüğü ulusal sınırları aşarak uluslararası dayanışmayı güçlendirdi. Devlet ve sermaye kontrolündeki ana akım medyanın protestoları görmezden gelmesi veya itibarsızlaştırmaya çalışması üzerine, eylemciler bilgi üretimini ve dolaşımını kendileri üstlenerek "yurttaş gazeteciliği" pratiklerini hayata geçirdi. Indymedia Athens, bağımsız bloglar, YouTube yayınları ve video kolektifleri, hareketin medya ayağını oluşturarak egemen anlatıya karşı alternatif hikayeler üretti.
Syriza'nın Yükselişi ve Düşüşü
Sokaklarda biriken toplumsal öfke, siyasal alanda da karşılık buldu. Kemer sıkma karşıtı söylemi benimseyen radikal sol koalisyon Syriza, 2015 seçimlerinde iktidara gelerek bir umut ışığı yaktı. Ancak bu umut kısa sürdü. Syriza hükümeti, AB ve IMF'nin baskıları karşısında geri adım atarak referandum sonucunu yok saydı ve yeni bir memorandum imzaladı. Bu durum, sokakta inşa edilen mücadelenin iktidar mekanizmalarının sınırlarında nasıl etkisizleştirilebileceğini gösterdi. Syriza'nın dönüşümü, radikal solun devletle kurduğu ilişkinin sınırlarını da açığa çıkardı.
2018'de imzalanan Prespa Anlaşması, Yunanistan ile Kuzey Makedonya arasındaki isim krizini çözse de iç politikada büyük gerilim yarattı. Bu durum, Syriza'nın desteğini azaltarak Yeni Demokrasi'nin 2019'da iktidara gelmesine zemin hazırladı. Yunanistan'da kemer sıkma karşıtı hareket, neoliberalizme karşı önemli bir direniş örneği sergilemiş olsa da, sağ popülist restorasyonun önünü açmasıyla sonuçlandı.
