Macaristan'da 31 yıl boyunca yasal olarak yaşamış olan Türk vatandaşı Orhan Demirci'nin sınır dışı edilmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından hukuka aykırı bulundu. AİHM, Macaristan devletinin Demirci'nin özel ve aile hayatını ihlal ettiğine hükmederek yaklaşık 14.700 euro tazminat ödenmesine karar verdi. Bu karar, Macaristan'ın insan hakları konusundaki uygulamalarına yönelik artan eleştirilerin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
31 Yıllık Macaristan Hayatı Bir Anda Nasıl Son Buldu?
1990 yılında yasal yollarla Macaristan'a gelen Orhan Demirci, burada evlenip aile kurdu. Oturma izni ve geçimini sağlayacak kaynaklara sahip olan Demirci'nin ailesiyle birlikte istikrarlı bir yaşamı vardı. Ancak 2021 yılında, Macaristan Anayasa Koruma Dairesi ve Terörle Mücadele Merkezi tarafından hazırlanan ve içeriği gizli tutulan bir güvenlik raporuna dayanılarak sınır dışı edildi. Bu kararın ardından Demirci, hukuki mücadele başlattı.
Sınır dışı edilme kararının gerekçesi, ulusal güvenlik sebebiyle kamuoyuna ve avukatlarına dahi açıklanmadı. Bu durum, Macaristan'daki hukuk devleti ilkeleri açısından eleştirilere neden oldu. Demirci'nin avukatları, kararın keyfi olduğunu ve savunma yapabilmeleri için gerekli bilgilere ulaşamadıklarını belirtti. Macar Helsinki Komitesi de benzer davalarda bu durumun sistematik bir sorun haline geldiğini vurguladı.
AİHM'den Tarihi Karar: Savunma Hakkı İhlal Edildi!
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Demirci'nin davasında oybirliğiyle Macaristan'ın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 8. maddesini (özel ve aile hayatına saygı hakkı) ihlal ettiğine karar verdi. Mahkeme, Demirci'nin sınır dışı edilmeden önce savunma hakkının yeterince korunmadığını ve mahkemelerin ulusal güvenlik bahanesiyle bireyin temel haklarına müdahalesini denetleyemediğini belirtti. AİHM kararında, "Devletin ulusal güvenlik çıkarları ile bireyin özel ve aile yaşamına yönelik hakları arasında makul bir denge kurulmamıştır" ifadesine yer verildi.
Macar Helsinki Komitesi'nden avukat Gábor Győző, bu kararın Macaristan'daki gizli güvenlik raporlarıyla insanların hayatlarının bir gecede alt üst edilmesine dur diyen önemli bir emsal teşkil ettiğini söyledi. Győző, son beş yılda en az 15 benzer davayla karşılaştıklarını da ekledi.
Ailenin Geleceği Belirsiz
Demirci'nin sınır dışı edilmesinin ardından ailesi Macaristan'da kalmak zorunda kaldı. AİHM kararı bu durumun da insan hakları ihlali kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Demirci'nin avukatları, AİHM kararının ardından yeniden Macaristan'a dönme olasılığını değerlendireceklerini belirtti. Ancak bu süreçte Macar yetkililerin nasıl bir tutum sergileyeceği belirsizliğini koruyor.
AİHM'nin bu kararı, Macaristan'ın insan hakları karnesi açısından önemli bir dönüm noktası olabilir. Kararın uygulanması ve benzer durumdaki diğer kişilerin haklarının korunması için Macaristan hükümetinin gerekli adımları atması bekleniyor. Orhan Demirci'nin yaşadığı bu süreç, hukuk devleti ilkesinin ve insan haklarının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
